پایان نامه مدیریت : تعریف بهرهوری: |
 |
پایان نامه مدیریت : تعریف بهرهوری:
تعریف بهرهوری:
در رابطه با تعریف کاربردی بهرهوری ، تعریف پذیرفتهشدهای که مورد توافق همگان باشد وجود ندارد. اما می توان به تعدادی از تعاریف مهم در ذیل اشاره میگردد:
(سازمان همکاری اقتصادی اروپا ـ سال۱۹۵۰میلادی):
«بهرهوری حاصل کسری است که از تقسیم مقدار ارزش محصول بر مقدار یا ارزش کلی یکی از عوامل تولید بدست میآید.»
(سازمان بینالمللی کار ـ ILO)
«بهرهوری عبارتست از نسبت ستاده به یکی از عوامل تولید (زمین، سرمایه، نیروی کار و مدیریت).»
(مرکز بهرهوری ژاپن ـ سال۱۹۵۵میلادی):
«حداکثر استفاده از منابع فیزیکی، نیروی انسانی و سایر عوامل به روشهای علمی بطوریکه بهبود بهرهوری به کاهش هزینههای تولید، گسترش بازارها، افزایش اشتغال و بالا رفتن سطح زندگی همه آحاد ملت، منجر شود.»
(سازمان بهرهوری ملی ایران ـ NIPO ):
«بهرهوری یک فرهنگ و یک نگرش عقلانی به کار زندگی است که هدف آن هوشمندانه کردن فعالیتها برای دستیابی به زندگی بهتر و متعالیتر است.» (قدرتیان، ۱۳۸۱، ص ۶۶).
۲-۳-۳-۲-۳- انواع بهرهوری:
در سال های ۱۹۷۴ و اواخر ۱۹۸۴میلادی، “سومانث[۱]” سه تعریف اساسی (و سپس تعریف چهارمی را در سال ۱۹۸۷میلادی) درباره بهرهوری به شرح زیر ارائه نمود:
الف) بهرهوری جزئی[۲]:
بهرهوری جزئی عبارتست از نسبت ارزش و مقدار محصول به یک طبقه از نهاده مثل نسبت محصول به ازاء هر نفر ساعت و… .
ب) بهرهوری عامل کل[۳]:
بهرهوری عامل کل عبارتست از نسبت خالص محصول به مجموع نهادههای نیروی کار و سرمایه. معمولاً به جای محصول، ارزش افزوده و در مخرج کسر مجموع ارزشهای نیروی کار و سرمایه را قرار میدهند.
ج) بهرهوری چند عاملی[۴]:
در این شاخص به جای همه عوامل تولید یا نهادهها، تنها ارزش چند عامل از کلیه عوامل تولیدی را در مخرج کسر قرار میدهند، مثلاً در مخرج کسر مجموع نهاده کار و یا مجموع نهاده مواد و نهاد سرمایه و… را قرار میدهند.
د) بهرهوری کل[۵]:
بهرهوری کل به نسبت کل ارزش محصول تولید شده بر روی مجموع ارزش کلیه نهادههای مصروفی، اطلاق میگردد. این شاخص تأثیر مشترک همزمان همه نهادهها و یا منابع (از قبیل نیروی انسانی، مواد و قطعات، ماشینآلات، سرمایه، انرژی و…) را در ارتباط با ارزش محصول به دست آمده اندازهگیری میکند (طاهری، ۱۳۷۸، ص ۲۳-۲۲).
۲-۳-۳-۲-۴- سطوح بهرهوری:
بهرهوری دارای سطوح مختلفی است. این سطوح عبارتند از:
الف) سطح فردی: منظور از بهرهوری فردی، استفاده بهینه از مجموعه استعدادها و تواناییهای بالقوه فرد در مسیر پیشرفت زندگی خود میباشد.
ب) سطح خانواده: ارتقاء بهرهوری در خانه موجبات پایین آمدن ضایعات، از بین بردن اسراف و کیفیت زندگی بهتر در استفاده از مواهب زندگی میشود.
ج) سطح شرکت یا سازمان: بهبود بهرهوری در سازمان نتیجه استفاده بهینه و مؤثر و کارآمد از منابع، تقلیل ضایعات، کاهش قیمت تمام شده، بهبود کیفیت، ارتقاء رضایت مشتریان، دلپذیری محیط کار و افزایش انگیزه و علاقه کارکنان به کار بهتر بوده که نهایتاً منجر به رشد و بالندگی سازمان میگردد.
د) سطح بخشی: اندازهگیری بهرهوری در سطوح هر یک از بخشهای اقتصادی، میتواند برای بیان چگونگی عملکرد اقتصاد کشور مفید بوده، صنایع پیش رونده و عقبمانده را مشخص نموده تا در آن صورت امکان برنامهریزی بهتر فراهم آید.
هـ) سطح ملی: افزایش بهرهوری در سطح کشورها، تنها راه توسعه اقتصادی کشورهای جهان میباشد که موجبات افزایش سطح رفاه زندگی ملتها را فراهم میآورد.
و) سطح بینالمللی: مقایسه بهرهوری براساس دیدگاه های سیستماتیک اندازهگیری در سطح 
بینالملل، ابزارهای باارزشی برای درک و ارزیابی پیچیدگی بهرهوری در بازارهای داخلی و بینالمللی کشورهای رقیب است (قدرتیان، ۱۳۸۱، ص ۶۸).
۲-۳-۳-۲-۵- مراحل ایجاد معیارهای بهرهوری:
برای ایجاد معیارهای بهرهوری، هفت مرحله ذیل میتواند به عنوان یک راهنمای ذهنی برای اجرای مقیاسهای بهرهوری کمک نماید. این مراحل عبارتند از:
ـ مرحله اول: بیانیه مأموریت:
در این مرحله، اهداف، مشتریان و صحنه بازار برای واحد شناسایی میگردد. این بیانیه باید کامل و سازگار با مأموریت سازمان باشد.
ـ مرحله دوم: انتظارات:
برای هر مشتری، محصولات یا خدمات واحد را شناسایی کنید. انتظارات باید به وضوح، نیازهای کیفیت و توقعات هر گروه مهم مشتری را برای محصولات و خدمات واحد شناسایی کند.
ـ مرحله سوم: ستادههای کلیدی:
ستادههایی را که برای مأموریت واحد مهم و پاسخگوی نیازها و انتظارات مشتری و نیز مسئول صرف بیشتر منابع واحد هستند را شناسایی کنید.
ـ مرحله چهارم: کارکردهای اصلی:
کارکردهای اصلی واحد را شناسایی کنید و تعریف کنید. این کارکردها باید به وضوح عملیات واحدها و نهادهها را نشان داده و توضیح دهد که چگونه به ستادههای تولیدی منتج میشود.
ـ مرحله پنجم: انتخاب اندازهگیری ستاده:
فنون اندازهگیری را برای یک یا چند ستاده کلیدی که عملیترین و مفیدترین اطلاعات کیفیت و بهرهوری را تولید خواهد کرد، تدوین کنید.
ـ مرحله ششم: انتخاب اندازهگیری نهاده:
فنون اندازهگیری را برای یک یا چند نهاده کلی مشخص کنید.
ـ مرحله هفتم: ساخت شاخص:
فرم در حال بارگذاری ...
|
[شنبه 1399-01-30] [ 10:11:00 ب.ظ ]
|
